Kiedy Twój dysk twardy stuka, piszczy lub milknie, to sygnał alarmowy – jego mechaniczne serce umiera. Te niepokojące dźwięki wskazują na poważne awarie, które wymagają natychmiastowej reakcji. Poznaj objawy, ich przyczyny i dowiedz się, kiedy odzyskiwanie danych z dysków twardych to zadanie dla ekspertów.

Anatomia HDD: zrozumienie budowy, by rozpoznać problem

Aby zrozumieć, dlaczego dysk twardy wydaje niepokojące dźwięki, warto poznać jego budowę. Dysk HDD (Hard Disk Drive) to precyzyjne urządzenie mechaniczno-elektroniczne. Składa się z wirujących talerzy pokrytych warstwą magnetyczną, na których przechowywane są dane. Nad talerzami, na ruchomych ramionach, znajdują się głowice odczytująco-zapisujące. Całość napędza precyzyjny silnik, a pracą wszystkich komponentów steruje elektronika.

Dźwięki śmierci HDD: co oznacza stukanie, piszczenie i cisza?

Dźwięki wydawane przez dysk twardy są często jego „krzykiem o pomoc” i nie należy ich lekceważyć. Rozpoznanie ich rodzaju może naprowadzić na typ awarii:

• stukanie/cykanie: Najczęściej sygnał uszkodzenia głowic odczytująco-zapisujących. Głowice uderzają o ogranicznik lub nie mogą znaleźć ścieżki serwisowej (Service Area – SA),
• piszczenie/skrzypienie/zgrzytanie: Wskazuje na uszkodzenie łożysk silnika lub tarcie głowic o powierzchnię talerzy (tzw. „head crash”),
• brak jakichkolwiek dźwięków (totalna cisza): Może świadczyć o awarii elektroniki (spalona płytka PCB), zablokowaniu silnika lub problemie z zasilaniem.

Najczęstsze przyczyny mechanicznych awarii: dlaczego Twój dysk cierpi?

Mechaniczne uszkodzenia dysków HDD najczęściej wynikają z kilku typowych zdarzeń:

• upadki i wstrząsy: główne przyczyny awarii głowic i talerzy. Nawet niewielkie uderzenie, zwłaszcza podczas pracy dysku, może spowodować, że głowice uderzą o talerze, rysując ich powierzchnię i niszcząc dane,
• przepięcia/awarie zasilania: nagłe skoki napięcia mogą uszkodzić elektronikę dysku, co uniemożliwia prawidłowe działanie mechanicznych części,
• zużycie materiałów: elementy mechaniczne, takie jak łożyska silnika czy same głowice, ulegają naturalnemu zużyciu z biegiem czasu, co prowadzi do utraty sprawności.
• wady fabryczne: rzadziej, ale zdarzają się dyski z ukrytymi wadami konstrukcyjnymi,
• zanieczyszczenia: dostanie się drobinek kurzu do wnętrza dysku może doprowadzić do zarysowania talerzy przez głowice.

Kiedy niezbędne jest profesjonalne odzyskiwanie danych z uszkodzonego dysku HDD?

Kiedy dysk twardy stuka, piszczy lub po prostu nie startuje, odzyskiwanie danych z uszkodzonego dysku HDD niemal zawsze wymaga interwencji specjalistów. Samodzielne próby są skrajnie ryzykowne i zazwyczaj prowadzą do pogorszenia stanu nośnika, czyniąc dane niemożliwymi do odzyskania.

Co robić (i czego nie robić):

• Natychmiast wyłącz komputer/odłącz dysk, 
• Nie otwieraj dysku,
• Nie uderzaj, nie potrząsaj dyskiem,
• Nie próbuj wymieniać elektroniki samodzielnie.

Proces odzyskiwania danych z dysku twardego: rola laboratorium i specjalistów

Odzyskiwanie danych z dysku twardego z uszkodzeniami mechanicznymi to wysoce zaawansowany proces, który może być przeprowadzony tylko w specjalistycznym laboratorium. Kluczowe elementy to:

• komora bezpyłowa (Clean Room): niezbędna do otwierania i naprawy dysków, aby zapobiec zanieczyszczeniu talerzy,
• wymiana głowic: uszkodzone głowice są zastępowane sprawnymi, pochodzącymi z identycznego modelu dysku,
• translacja serwisowa: naprawa uszkodzeń na obszarze serwisowym dysku (Service Area – SA), zawierającym krytyczne moduły sterujące,
• klonowanie dysku: po naprawie mechanicznej, dysk jest klonowany sektor po sektorze na sprawny nośnik. Dopiero z tej kopii następuje odzyskiwanie danych z dysków twardych za pomocą specjalistycznego oprogramowania.